bs"d

SEVGILI DOSTUM, KARDESHIM MORDEHAY RAFAEL BEN ISRAEL'IN ANISINA. ISIKLAR ICINDE YAT KARDESIM...

31 Ekim 2011 Pazartesi

bs"d

Perashat Leh Leha HaShem'in Avraham'a anayurdunu birakip bilmedigi bir yere goc etmesini soylemesi ile basliyor. Bilgelerimiz bunu Avraham'in tabii tutulmus oldugu 10 sinavdan biri olarak saymaktalar. Ayni pasuk icinde Avraham'in esi Sara ve yegeni Lot'tan da bahsedilmekte. Eger onlarda Avraham ile yola ciktilarsa onlarinda bu ustun ozellikleri neden bildirilmedi. Isin gercegi onlar icin bu goce cikmak Avraham'dan cok daha zor olmus olmali. Avraham HaShem'den bu talebi duydu, ama onlar Avraham'in soylediklerine dayanmak zorundaydilar. Oyleyse neden Avraham icin bu daha ustun bir basari olarak gorulmekte?

Verilen cevaplardan biri "leh leha" - "kendin icin git" kelimelrinde yatmata olabilir. Avraham'in tum hayati baskalarina yardim etmeye adanmisti. Cadirinin 4 girisi vardi, her yonde birer tane. Etrafindakilere Tek Tanri'ya inanip ibadet etme gercegini ogretmekteydi. Yapabilecegi son sey yasadigi topraklari egoist nedenler icin birakmayi arzu etmek olacakti. Ve iste HaShem'in de ondan istedigi buydu. Ondan istenen etkisini kullandigi cevresini birakip kimsenin onu tanimadigi bir yere gitmesiydi. Bu fedakarligi icin Avraham'a etrafindakilerinin onun yolu ile kutsanacagi hakkinda soz verilmisti.
Avraham'in bu seferki sinavi omur boyu uzerinde calistigi projesini, toplumu birakip kendisi ve cocuklari icin daha iyi olacak bir yere tasinmasiydi.
Bizler ise tam ters sekli ile sinav edilmekteyiz.
Devamli once kendimizi dusunuruz ve baskalarini da dusunmeyi ogrenmemiz bizden beklenmekte. Elimizdekilerden bazen baskalarinin yararina feragat etmemiz bizim sinavimiz. Bu bazen fakirlere tzedaka dagitarak, bazen ihtiyarlari ziyaret ederek bazen de bir hastaya refakat etmek ile yapabildigimiz birsey.
Avraham'dan tum hayat projesinden vaz gecmesini isteyen HaShem bazi mitzvalar yolu ile bizden cok daha azini talep etmekte.

Bu prosesin yurumesi yavas ve bizlerin de gelismemiz yolu ile beklenmekte bizden. Ama tum bunlar icin kendimize bir baslangic noktasi tespit etmek zorundayiz.

R. Shlomo Ressler


Eger buraya kadar okumus iseniz yan kolonda isimleri gecen hastalarimizin zehutuna olmasini dilerim.
Hastalarinin isimlerini eklemek ve bu zehuta katilmak isteyenler bana bildirebilirler.

24 Ekim 2011 Pazartesi

TZADIK OLMAK

bs"d

Perashat Noah Noah'in kendi neslinde durust (tzadik) bir kisi oldugunu ve HaShem ile yurudugunu bildirerek basliyor. Bilgelerimiz "kendi neslinde" ibaresini iki sekilde acikliyorlar. Iki aciklamayi da Rashi bize sunuyor. Bu ibare iyi bir isaret olabilirdi, Noah kendi neslinin tum kotuluklerine ragmen durust (tzadik) olarak kalmayi becerebilmisti. Ancak diger yonden aciklayanlar ise kendi nesli ile karsilastirilinca Noah'in durust (tzadik) oldugunu, baska nesilde yasasaydi durust (tzadik) sayilmayacagini iddia etmekteler.

Bu bizim Noah'in neler ile karsilasmis ve nelerin ustesinden gelmek zorunda kaldigini dusunmemize neden olmali. Neslindeki herkes kotu iken Noah durust kalmayi basarabilmisti ama etrafindakilerinin kotuluklerinden de sorumlu tutulmaktaydi.

Bunu bazi yorumcular Noah'in disa kapali bir insan oldugunu ve cevresindekileri duzeltmeye caba gostermedigi seklinde aciklamaktalar (Noah'in gemisini insaa etmesini HaShem'in 120 sene surmesine yol acmasi bu yuzdendi). Tum nesli kotu idi ve onlari duzeltmek onun sorumluluguydu.

Bunu kendi yasamimiza uyduracak olursak, dogru duzgun arkadaslarin ve baskalarina dogru yolu gosterme cabasinin onemini gorebiliriz. Arkadaslarimizin bizi asagiya, yanlis yola cekebileceklerinin tehlikesini idrak etmek zorundayiz. Bunun yaninda da etrafimizdakilerin standartlarini dusurmemeye ve gerektigi yerde yardimci olmaya calismamizin onemini de unutmamaliyiz. Tora etrafimizdakilerin ihtiyaclarina duyarli olmamizi saglayacak bir cok mitzva ile dolu. Bu konuya kafa yormamiz ve en azindan bir Alaha'yi alip ozellikle kendimizi adamaya calismamiz, etrafimizdakileri de bu yonde cesaretlendirmemiz dogru olacaktir.
R. Shlomo Ressler


Eger buraya kadar okumus iseniz yan kolonda isimleri gecen hastalarimizin zehutuna olmasini dilerim.
Hastalarinin isimlerini eklemek ve bu zehuta katilmak isteyenler bana bildirebilirler.

17 Ekim 2011 Pazartesi

DANISMAYI BILMEK, BASARMAK . . .

bs"d


Tora en basta HaShem'in yeryuzunu, gokleri ve arasindaki herseyi Tek basina yarattigini soyleyerek basliyor. Ancak daha sonra "insan"i yaratmaya sira gelince Tora HaShem'in bu konuda "etrafindakilerin" fikirlerine basvurdugunu soyluyor: "Kendi suretimizide ve benzerligimizde insani yaratalim ..." (Bereshit 1:26).

Aynen bizlerin bu durumda bir problem oldugunu gordugumuz gibi Moshe de Tora'yi HaShem'den alirken bu probleme dikkat cekiyor. Midrash bu noktada HaShem'in bu metin uzerinde israr ettigini, hayatta onemli kararlar verirken baskalarina da danismanin onemini vurgulamanin en carpici bu sekilde bize iletilebilecegini savundugunu belirtiyor (Yahudiler olarak bu konuda bir esh ve bir Rav'in danismanligi ozellikle vurgulanir). Bu cumleyi yanlis anlamak isteyenler zaten oyle anlamaya devam edecekler.

Rav Elchanan Wasserman bu konuyla ilgili iyi bir soru sormakta: "Her nekadar alinacak ders cok onemli olsa da, acaba boylesine bir riske deger mi? Olusabilecek olumsuz potansiyel, elde edilmek istenen olumlu potansiyelden daha agir degil mi?"
Rav Elchanan aslinda hic bir olumsuz potansiyelin olmadigi seklinde cevaplamakta kendi sorusunu. Nesiller uzerine nesiller boyunca gerek cocuklar gerekse olgun kisiler bu cumleyi okuyup dogru sekilde anladilar. Burada yanlis dusunenler sadece yanlis dusunmeyi isteyenler oldular ve olacaklar. Yanlis bulup Tora'yi kucumseme yollarini arayabilecek olanlar yuzunden boylesine onemli bir hayat dersinden vaz gecilebilir mi?
Bir sekilde biz buradan iki onemli ders cikartmaktayiz. Sadece "dogru ve durust" tavsiyeler bekleyebilecegimizlere basvurmak degil ayni zamanda bu sekilde negatiflikler yaymaya calisanlardan da uzak olmayi bilmemiz gerekmekte.

Baskalarinin tavsiyelerini hesaba katmak ozellikle danismak zorunda oldugumuz durumlari bildigimiz ve bu tavsiyelerinin dogru oldugunu bildigimiz zamanlarda daha da zorlasmakta.
Bu tavsiyeleri her ne kadar kendi avantajimiza oldugunu bildigimiz halde red eden kendi egomuzdur. Bu metinden cikan tavsiyeyi kabullenip, bizi sevenlerin durust tavsiyelerini, yardimlarini aramaya aktif olarak baslamaliyiz.


Bir cocuga "neden gunes var?" diye sorarsaniz buyuk bir ihtimal ile bize etrafimizi gorebilmemiz icin isik vermesi icin oldugu seklinde cevap alacaksiniz. Bu noktada Tora bize yon vermekte. Bereshit Perashasi"nda Tora gunesin" gunduz ile geceyi ayirmak ve bayramlar, gunler ve seneleri belirleyen bir isaret olmasi icin" yaratildigini soylemekte (Bereshit 1:14). Gunesin yaratilis amaci hakkindaki temel inancimiz nasil bu kadar yanlis olabilir?

Gercekte biz insanogullari icin gunes gunun baslangici ve sonu hakkinda fikir sahibi olmamiz yonunde cok kritik bir rol oynamakta. Bunu bir adim daha ileri alirsak biz Yahudiler icin gunes Shabat ve bayramlarimizin baslama ve bitme noktalarini bilmemiz yonunde bilgi kaynagimiz.
Tora en basta bize bunu belirtmekte: dogal bir neden ve Yahudisel bir neden var. Daha derin ve berrak olarak gorebilmek icin bariz olanin ardina bakmak zorundayiz. Bunu basarabilmek icin de dunyamizda bariz, dogal olarak niteleyebilecegimiz herseye daha dikkatli bakip asil amacini anlamaya calismaliyiz.


R. Shlomo Ressler


Eger buraya kadar okumus iseniz yan kolonda isimleri gecen hastalarimizin zehutuna olmasini dilerim.
Hastalarinin isimlerini eklemek ve bu zehuta katilmak isteyenler bana bildirebilirler.

5 Ekim 2011 Çarşamba

AH O KACAN FIRSATLAR...

bs"d

Perashat Vezot Haberaha Moshe'nin Israilogullari'na verdigi son Berahalari icermekte. Bu Berahalar ozellikle derin mesajlar tasimaktalar.

Mesela Levi'ye verdigi Beraha gibi: "... ve Seninle olan antlasmalarini korudular" (Devarim 33:9). Moshe Misir'da liderlige gecince daha evvel terk edilmis brit mila (sunnet) uygulamasini tekrar yururluge koydu. Levi Kabilesi bu Mitzva'yi devam ettiren tek Kabile olmustu o gune kadar. Rashi sunnet Mitzvasi'nin terk edilmesi sebebi olarak col ikliminde hava sartlarinin sunneti tehlikeli kildigindan Israilogullari'nin buyuk bir bolumunun sunnetsiz kalmayi sectiklerini gosteriyor. Ancak Levi Kabilesi cocuklarini sunnet etmeye devam ettikleri icin ovulmekteler.

Rabbi Yohanan Zweig bu konuda su soruyu getiriyor: "Eger o kosullarda sunnetin tehlikeli oldugu bir gercek ise neden Levi ovulmekte ve eger Levi'nin yaptigi gibi bir yolunu bulmak mumkun ise neden diger Kabileler de bu yolu aramadilar?" Shlomo Hameleh tembel bir insani "evde kalacagim cunku disarda bir aslan dolasiyor" diye bahane suren bir adama benzetmekte. Eger disarda bir aslan yoksa bu kisi paranoik bir hasta, eger gercekte disarda bir aslan varsa, o zaman evde kalmasi dogru degil mi zaten?

Yukardaki bu iki soruya "hayatta kisinin ulasmak istedigi herseyin onunde engeller vardir" diyerek cevap verilebilir. Kisinin iradesi, onundeki bu engellerin birer mazaret olarak kullanilmalarina veya amaca ulasma yolunda ashilmasi gereken birer ashama olarak gorulmelerine karar verecek. Mesela Universite okumak isteyen bir ogrenci icin yuksek fiyat bu istekten vaz gecme icin bir mazaret olabilir. Ama kesinlikle Universite okumaya kararli ogrenci geceleri calisip okul masraflarini karsilamayi becerektir. Tembel bir kisinin istegine ulasmasini engelleyen bu sorunlar, iradesi ve kararliligi guclu bir kisi icin asilmasi gereken engeller olarak algilanacaktir. Bir cok doktor hastanin iyilesme isteginin bir cok tibbi mudahale kadar onemli oldugunu soylerler.

Her ne kadar Israilogullari icin sunnet olmamayi hakli gosterecek mazaretler olmasina ragmen Levi Kabilesi'nin bu konudaki irade ve kararliligi bu engellerin ortadan kalkmalarina yardimci oldu.
Yeni sene icin bizim de hedefimiz ileriye bakip kendimize en azindan bir hedef secmemiz, onumuzdeki engelleri tanimamiz ve bunlari engel degil birer ashama olarak gorup uzerlerine atlamamiz dogru olacaktir.
Eger bu hedefimize varmak icin kararli isek, yer cekimi dahi iptal olacak ve sinirimiz gokyuzu olacaktir.
Butun Tora'nin en duygusal bolumlerinden birinde HaShem Moshe'ye ebedi hayata gececegi daga tirmanmasini soyluyor ve oradan ona o kadar ugrasmasina ragmen giremeyecegi Eretz Israel topraklarini gosteriyor. Bu noktada HaShem Moshe'ye "Avraham'a Yitzhak'a ve Yaakov'a, 'Senin soyuna verecegim' diye ant ictigim toprak budur. Topragi sana gosterdim ama oraya gitmeyeceksin." diyor (Devarim 34:4). Moshe bunu biliyordu, o zaman HaShem tekrarlamaya neden ihtiyac duydu?

Midrash Moshe Eretz Israel'e girmesini engelleyen hatasindan sonra HaShem'i dualari ile bu kararini degistirmeye razi edebilecegine emindi. Midrash aslinda Moshe bu konuda hakliydi, eger zamaninda, hatasinin hemen arkasindan af edilmek icin dua etseydi. Ama HaShem Moshe'ye beklemekle bu sansini kaybettigini  belirtmekte burada.

Bu Midrash'tan iki onemli ders alinabilir:
1- Duanin kuvveti cok agir, onemli kararlari degistirebilir.
2- Basarimiz icin dogru ani secmek bazen tum cabalarimizdan daha onemli olabiliyor.
Kac kere onumuze bir yabanciya alisveris torbalarini tasimakta yardim firsati, kasiyere bize verilen yanlis bozuk parayi geri verebilme olanagi veya kaybolmus gibi gorunen birine yardim etme firsati cikiyor? Kac kere bu firsatlari kaybediyoruz? Kac kere bu durumlara "firsat" olarak bakiyoruz?
HaShem'in Moshe yolu ile bize bu son anda ogrettigi iste zamani iyi kullanmanin, yok olmadan degerlendirmenin onemi.

Gmar Hatima Tova...


R. Shlomo Ressler


Eger buraya kadar okumus iseniz yan kolonda isimleri gecen hastalarimizin zehutuna olmasini dilerim.
Hastalarinin isimlerini eklemek ve bu zehuta katilmak isteyenler bana bildirebilirler.

28 Eylül 2011 Çarşamba

KAYA GIBI . . .

bs"d

Perashat Ha'azinu Moshe'nin bir shiir, sharki seklinde verdigi son vaazi. Shiir ve sharkilar insan ruhuna daha derinden hitap ederler. Bu sharkinin en basinda "O Kayadir, isleri kusursuzdur, Butun yollari dogrudur. O haksizlik etmeyen guvenilir HaShem'dir. Dogru ve adildir." denmekte (Devarim 32:4). Bu misra HaShem'in kusursuz, adaletli, durust ve haksizlik etmeyen oldugunu belirtmekle yuklu. Garip olan Hashem'i bir kayaya benzetmekle baslayan bu misra daha sonra O'nun kusursuzlugundan soz etmekte. Tora bize kaya kelimesi ile ve daha sonra kullandigi diger terimler ile ne soylemeye calisiyor?

Hafetz Hayim bu sorunun cevabini anlamamiza bir hikaye ile yardimci oluyor: Tek oglu hasta olan bir adam ogluna shifa getirecek bir yol icin hic bir masraftan kacinmiyordu. Sonunda bir doktor cocugun  sagligina kavusmasini saglar ve hastaligin sebebinin yedigi bir et cinsinden oldugunu soyler. Bunun uzerine baba oglundan bu et cinsini hep uzak tutacagina dair yemin eder. Yillar sonra baba bir is gezisine cikmak zorunda kalir ve oglunu ailesine emanet eder. Baba gittikten sonra oglan evde pisen etin kokusuna dayanamayip bir parca yer ve tekrar olumcul bir sekilde hasta olur. Baba seyahatinden donunce hemen doktara kosar ve elinden geleni yapmasi icin yalvarir. Doktor bu sefer de oglani iyilestirmeyi basarir ve baba da bundan sonra oglunu hic bir zaman birakmayacagina dair yemin eder. Bir sure sonra baba evinde bir ziyafet verirken yine bu et sunulurken oglu odaya gelince hemen onu odadan cikartir. Misafirler bu hareketi babanin oglunu korumak icin yaptigini anlamazlar.

Biz de burada birer misafiriz. Hayatimizda bize ve etrafimiza olanlara bazen anlam verememkteyiz ama HaShem'in adaletli, dogru ve bir kaya gibi her yonu ile kusursuz oldugunu biliyoruz. Ama kaya kusursuz degildir diyeceksiniz. Evet belki bize gorunen sekli ike kusursuz degil ama tek parca, temeli saglam ve istikrarlidir. Aynen HaShem'in bize yansittigi ozellikleri gibi. Bu yeni senede bizim ustumuze dusen bu ozellikleri benimseyip uygulayabilmeye calismak. Belki gelecek sene bu zamanda hepimiz kaya gibi Yahudiler olabiliriz.

Rav Yisrael Salant bize bir noktayi daha hatirlamamizi tavsiye ediyor. Yom Kipur'da onumuzdeki sene icin kaderimiz tayin edilirken, eger bir sekilde basimiza bir ceza gelmesi gerekiyor ise HaShem etrafimizdakilerin bundan etkilenip etkilenmeyeceklkerini de hesaba katmakta. Eger bir parca dahi onlar hak etmedikleri bir zorluk ile karsilasacaklar ise bizler de bu cezadan kurtulmus oluyoruz. Bu HaShem'in derin adaletini gostermekte. Haksizlik etmeyen.
Bu yuzden her zaman dogru, durust insanlar arasinda bulunmaya, arkadaslarimizi bu tip insanlardan secmeye calismaliyiz. Sadece bu iyi faziletlerden etkilenmek icin degil, kendimizi de has ve halila gelebilecek cezalardan kurtarabilmek icin!


R. Shlomo Ressler


Eger buraya kadar okumus iseniz yan kolonda isimleri gecen hastalarimizin zehutuna olmasini dilerim.
Hastalarinin isimlerini eklemek ve bu zehuta katilmak isteyenler bana bildirebilirler.